ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
ΠΟΡΙΣΜΑ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ
Στις 8 Μαΐου 2003 ο Καθηγητής της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Νέστωρ Κουράκης έκανε εισήγηση στην Εταιρία Δικαστικών Μελετών με θέμα «Ποινικές Διατάξεις που μένουν ανεφάρμοστες». Ακολούθησε συζήτηση, που ολοκληρώθηκε κατά την επακολουθήσασα συνεδρίαση της 22 Μαΐου 2003.
Η Εταιρία κατέληξε ομόφωνα στο ακόλουθο πόρισμα:
Τα τελευταία ιδίως χρόνια παρατηρείται έντονο το φαινόμενο να ψηφίζονται ποινικοί νόμοι χωρίς να μπορούν να εφαρμοσθούν στην πράξη. Συνηθέστερη εξήγηση αυτού του φαινομένου είναι η έλλειψη της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής και γενικότερα των χρημάτων ή/ και της ορθής διοικητικής οργάνωσης που απαιτούνται για την πραγμάτωση του νόμου. Συνεπεία τέτοιων προβλημάτων δεν έχουν έως τώρα εφαρμοσθεί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ορισμένων φορέων της εκτελεστικής εξουσίας [ χαρακτηριστικό παράδειγμα και η πρόσφατη εξαγγελία από τον Υπουργό Δικαιοσύνης της επικείμενης κάλυψης 60 θέσεων Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής], σημαντικοί σωφρονιστικοί θεσμοί που ψηφίσθηκαν ήδη με τον προϊσχύσαντα Κώδικα Μεταχείρισης Κρατουμένων του 1988 και εκ νέου με τον Σωφρονιστικό Κώδικα 1999, καθώς και με τον νόμο 1941/1991. Τέτοιοι θεσμοί είναι η τμηματική έκτιση ποινών [ ήδη α΄. 63 ΣωφρΚ], η ημιελεύθερη διαβίωση [ήδη α΄. 59 επ. ΣωφρΚ] και η εκτός φυλακής εργασία κρατουμένων που δεν εμφανίζουν ιδιαίτερη επικινδυνότητα [ήδη α΄. 42 ΣωφρΚ], η κοινωφελής εργασία [α΄. 82 παρ. 6 επ. ΠΚ και α΄. 64 ΣωφρΚ] και η υφ΄όρον αναστολή εκτέλεσης της ποινής υπό επιτήρηση [α΄. 100 Α ΠΚ]. Οι θεσμοί αυτοί, έχοντας μια κατεύθυνση «εξωιδρυματική», δηλ. «εναλλακτική» σε σχέση με τη φυλάκιση, βοηθούν σημαντικά στη μη αποκοπή του δράστη από την κοινωνία, στον μη συγχρωτισμό του με άλλους εγκληματίες μέσα στο κλειστό περιβάλλον της φυλακής και στην ανάπτυξη θετικών πλευρών της προσωπικότητάς του. Γι΄ αυτό και η υιοθέτηση τους θα μπορούσε να συντελέσει όχι μόνο στην αποσυμφόρηση των φυλακών, αλλά και στην ανάσχεση των αυξητικών τάσεων που εμφανίζει, ιδίως στις ημέρες μας, η καθ΄ υποτροπήν εγκληματικότητα. Για παρόμοιους λόγους σκόπιμο θα ήταν να ενεργοποιηθούν και εψηφισμένοι θεσμοί που συντελούν στη μετασωφρονιστική μέριμνα του εγκληματία, δηλαδή στην ενεργό υλική και ψυχολογική στήριξή του από όργανα της Πολιτείας και κοινωνικούς φορείς, μετά την έξοδό του από τη φυλακή [α΄. 81 ΣωφρΚ και α΄ 12 ν. 2943/2001].
Περαιτέρω σημαντικό για την πρόληψη της εγκληματικότητας είναι να λειτουργήσουν με αποδοτικό και ουσιαστικό τρόπο τα τοπικά συμβούλια πρόληψης της εγκληματικότητας που θεσπίσθηκαν το 1999 [α΄. 16 ν. 2713/1999], καθώς οι διάφορες ανά την Χώρα Εταιρείες Προστασίας Ανηλίκων [ α΄. 18 ν. 2298/1995].
Τέλος αναγκαίο είναι να δημιουργηθούν οι υλικοτεχνικές προϋποθέσεις, κυρίως από την άποψη της μηχανοργάνωσης, ώστε να καταστεί εφικτή η λειτουργία σημαντικών θεσμών των ποινικών μας κωδίκων, όπως ο θεσμός της υποτροπής [ α΄. 88 επ. ΠΚ] και ο θεσμός του ποινικού μητρώου [α΄. 573 επ. ΚΠΔ και ν. 1805/1988]. Εξίσου απαραίτητη είναι, στο ίδιο πλαίσιο, και η λειτουργία της δικαστικής αστυνομίας, που παραμένει στα χαρτιά από 10ετίας [α΄. 36 ν. 2145/1993].
Η Εταιρία πιστεύει ότι η ενεργοποίηση θεσμών όπως οι ανωτέρω, που συμβάλλουν στην περισσότερο ακριβοδίκαιη απονομή της Δικαιοσύνης, αλλά και στην επιτυχέστερη ένταξη των εγκληματιών στον κοινωνικό κορμό, είναι στόχοι τους οποίους η Πολιτεία πρέπει να επιδιώξει με κάθε πρόσφορο μέσο, ακόμη και με την ίδρυση ειδικού φορέα που θα συντονίζει και θα επιβλέπει την εφαρμογή των ποινικών νόμων. ΄Αλλωστε η μη εφαρμογή των νόμων και ιδίως των ποινικών νόμων όχι μόνον ευνοεί την εξάπλωση της εγκληματικότητας, αλλά και δημιουργεί την εικόνα ενός Κράτους το οποίο αδυνατεί να πραγματώνει τις αποφάσεις του και έχει, επομένως, μειωμένο κύρος όταν ζητεί αντιστοίχως τον σεβασμό των αποφάσεών του από τους πολίτες.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 